Domein 12

Duurzame warmte

Met het gebruik van warmte valt nog veel energie te besparen. Ook kan warmte een goede bron zijn van hernieuwbare energie. Veel van de mogelijkheden zijn lokaal van aard. 

Waar gaat het om ›

ambitie & aanpak

Waar gaat het om, ambitie & aanpak

De warmtevraag is redelijk stabiel. Het gaat om ongeveer 36 procent van de ingezette primaire energie. Technisch is er nog veel te besparen. Zowel bij de industrie, waar het gaat om hoge temperaturen, als in de gebouwde omgeving. Daar gaat het om lagere temperaturen. Ook is er veel mogelijk met hernieuwbare energie. Vaak zijn de oplossingen lokaal. Het kunnen collectieve, maar ook individuele toepassingen zijn. Dan gaat het om diverse bronnen zoals groen gas, waterstof, biomassa, bodemenergie, zonnewarmte, omgevingswarmte. Ook restwarmte kan een nuttige bijdrage leveren. 

Ambitie

Een groot deel van ons energiegebruik bestaat uit warmte. Hier valt nog veel te besparen. Restwarmte kan op korte termijn worden benut. Het aanbod van hernieuwbare warmte kan sterk groeien. Duurzame warmte is van belang voor het realiseren van de hernieuwbare energie- en energiebesparingsdoelen 2020 en voor de daaropvolgende transitiestappen.
Tegelijk biedt de aanpak om te besparen in de Nederlandse industrie kansen om met nieuwe technologie de concurrentiepositie te versterken.


Aanpak

  • In diverse domeinen van het Energieakkoord wordt gewerkt aan het realiseren van het duurzame warmtepotentieel in Nederland. Ook de uitvoering van Europese richtlijnen is hierbij van belang.
  • In het intensiveringspakket van mei 2016 zijn de geothermieaanpak en de provinciale warmteplannen opgenomen. Veel projecten moeten lokaal worden ingepast. Daarbij is een afweging op regionaal niveau binnen landelijke kaders belangrijk.
  • Daarvoor is de Energieagenda en de uitwerking van de transitiepaden hoge- en lagetemperatuurwarmte van belang.
  • De Warmtetafel vertaalt sinds 2016 de warmtevisie naar regelgeving, implementatie en concrete projecten.


Wat is er in 2018 bereikt?

Masterplan aardwarmte Nederland biedt kansen voor sterke groei duurzame warmte

In februari 2018 stuurde minister Wiebes de beleidsbrief geothermie naar de Tweede Kamer. Deze brief zet de doorontwikkeling en het voorgenomen beleid voor de geothermiesector in Nederland uiteen. In mei 2018 stelden de betrokken partijen het 'Masterplan aardwarmte in Nederland' vast. Aardwarmte kan in 2030 22 procent van de warmtevraag duurzaam invullen en doorgroeien naar 50 procent in 2050. 

Nieuwe warmtewet aangenomen in de Eerste Kamer

Het wetsvoorstel betekent een belangrijke stap voor versterking van de markt voor collectieve warmtelevering. Dit moet leiden tot een betere bescherming van consumenten die te maken hebben met een monopolist als warmteleverancier. Hierdoor neemt het vertrouwen in collectieve warmte toe. Daarmee groeit het potentieel van warmtelevering als alternatief voor aardgas.

ISDE in 2018 voortgezet met 100 miljoen euro

De Investeringssubsidie Stimulering Duurzame Energie (ISDE-regeling), wordt in 2018 voortgezet met een budget van 100 miljoen euro. Deze kunnen particulieren en bedrijven gebruiken voor de aanschaf van zonneboilers, warmtepompen, biomassaketels en pelletkachels. Op 1 juli was al €42 miljoen geclaimd. 

Kamerbrief over ISDE ›


Gasaansluitplicht vervalt

Waar een aantal gemeenten en regio’s al experimenteerruimte hadden om nieuwbouw te plegen zonder gasaansluitplicht is dit nu per 1 juli 2018 wettelijk geregeld. Dit komt voor de nieuwbouw neer op een verbod op de aansluiting op aardgas. Alleen bij hoge uitzondering is de ketel na die datum nog toegestaan.

PDF factsheet wijziging gasaansluitplicht ›


Provincies en regio’s aan de slag met duurzame warmte

Verschillende provincies en regio’s werken concrete plannen uit voor warmteprojecten. Zo gaan gemeentes in Overijssel keuzes maken voor een alternatief voor aardgas. Het doel is om in 2023 ook 2,4 PJ energie uit de bodem op te wekken. Gelderland kent veel initiatieven rond warmtenetten. Er loopt een onderzoek naar ultradiepe geothermie in Renkum naar het gebruik van stoom voor de industrie en voor duurzame warmte in Ede en Wageningen. 

Meer over de plannen in Overijssel ›

Afspraken uit het Gelders Energieakkoord ›


Meer resultaten ›

Naar database

Uitleg database


In deze database kunt u de voortgang van het Energieakkoord volgen.

  • In het eerste veld kunt u kiezen uit een van de twaalf domeinen.
  • Daarna kun u kiezen over welk onderdeel (cluster) u meer wilt weten.
  • In het derde veld kunt u nog verder de diepte in door het kijken wat er per cluster aan afspraken is gemaakt.

Als u op de knop ‘verzenden’ drukt toont de database de resultaten van uw selectie.


Meer resultaten ›

Naar database

Ontwikkelpad duurzame warmte

Begin 2014

Duurzame warmte wordt apart domein




April 2015

Warmtevisie naar de Tweede Kamer




BEGIN 2016

Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) van start



Loop 2016

Instellen warmtetafels door minister EZ
Merendeel provinciale warmteplannen opgesteld

 2017

Green Deal aardgasvrij wijken
Warmtewet naar de Tweede Kamer


Juli 2018

Warmtewet aangenomen in Eerste Kamer
Afschaffing gasaansluitplicht


Wat is er in 5 jaar bereikt?

Van onderdeeltje naar hoofdmoot

Duurzame warmte was bij aanvang van het Energieakkoord nog niet uitgewerkt. Het werd al snel gepromoveerd tot een belangrijk domein voor verduurzaming.

Duurzame warmte startte in het Energieakkoord als onderdeel van Grootschalige Hernieuwbare Energie (domein 3) in de cluster overige hernieuwbare energie. Het beperkte zich tot de afspraak rond het opstellen van de Warmtevisie. Deze opgave was echter met zo’n 120 PJ op zichzelf groter dan alle andere opgaven voor hernieuwbare opwekking. Bovendien lagen er relaties met beter benutten van restwarmte (domein 2) en de aanleg van warmte-infrastructuur (domein 5) waar vooral de regionale ruimtelijke aanpak centraal staat. Daarom werd in 2014 alsnog een apart domein ‘duurzame warmte’ aan het Energieakkoord toegevoegd.


Decentrale overheden wachtten niet 

De warmtevisie werd in april 2015 naar de Tweede Kamer gestuurd. De Warmtewet volgde twee jaar later. In juli 2018 nam de Eerste Kamer deze wet aan.
Gemeenten en provincies met een grote warmte-opgave hadden niet afgewacht. Ondanks dat de wettelijke kaders nog ontbraken, startten zij met het opstellen van hun warmteplannen. Zo wilden ze de uitvoering van hun warmtebeleid vast op gang brengen.


Experimenten

Vooruitlopend op de warmtewet en het beëindigen van de gasaansluitplicht startten een aantal koplopers met experimenten. Dat ging om aardgasvrije nieuwbouwwijken en pilots om in een aantal wijken van het aardgas af te gaan.